27.04.2005

Protokół
z posiedzenia Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa
odbytego dnia 27 kwietnia 2005 roku
w Akademii Pedagogicznej w Krakowie


Lista osób uczestnicz±cych w posiedzeniu - wg zał±czonej listy.

Tematyka posiedzenia:

1. "Ochrona własno¶ci intelektualnej i problemy plagiatów" ( ref. prof. dr hab. Ryszard Markiewicz i prof. dr hab. Janusz Barta - Instytut Prawa Własno¶ci Intelektualnej UJ).
2. Sprawy bież±ce, wolne wnioski.

Osoby uczestnicz±ce w posiedzeniu powitał prof. dr hab. Franciszek Ziejka, Przewod-nicz±cy Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa, tradycyjnie oddaj±c głos Gospoda-rzowi spotkania - prof. dr. hab. Michałowi ¶liwie, Rektorowi Akademii Pedagogicznej w Krakowie, który m.in. zaznaczył, iż dzisiejsze posiedzenie odbywa się w nowo wyremontowanym zabytkowym obiekcie Akademii Pedagogicznej przy ul. Karmelickiej 41.
Dziękuj±c p. Rektorowi ¶liwie za zaproszenie i go¶cinę w Akademii Pedagogicznej, Przewodnicz±cy Kolegium Rektorów wyraził równocze¶nie zadowolenie z faktu obecno¶ci na posiedzeniu Rektora-Elekta Akademii Pedagogicznej, prof. dr hab. Henryka Żalińskiego i pp. Prorektorów Akademii Pedagogicznej.
Przed przyst±pieniem do omawiania zaplanowanego programu posiedzenia, Przewod-niczacy Kolegium Rektorów przedstawił kilka informacji:
Pan Marszałek Janusz Sepioł zaproponował, aby w skład Krakowskiej Rady Użytkow-ników sieci MAN i KDMO wszedł nowy delegat - a mianowicie p. Sławomir Kopeć, Dyrektor Departamentu Społeczeństwa Informacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Woje-wództwa Małopolskiego. Informacje tę przekazał Przewodnicz±cemu Kolegium Rekto-rów prof. dr hab. Kazimierz Wiatr, Dyrektor ACK Cyfronet AGH, za zgod± prof. dr. hab. inż. Ryszarda Tadeusiewicza, Rektora AGH.
Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa przyjęło do akceptuj±cej wiado-mo¶ci informację o zmianie delegata Urzędu Marszałkowskiego w składzie Kra-kowskiej Rady Użytkowników.
W nawi±zaniu do prac nad Ustaw± o Szkolnictwie Wyższym - Przewodnicz±cy Kole-gium Rektorów poinformował, że przed tygodniem Komisje Sejmowe zakończyły wszelkie prace nad projektem Ustawy. Ich przebieg przybierał niekiedy "dramatyczny" charakter. Ostatecznie - KRASP wraz ze swymi delegatami powrócił do prac nad Ustaw± - w Komisjach Sejmowych - i dokonano pewnych istotnych zmian. Np. przywrócono zapis, że rektorzy będ± się mogli organizować w dwóch Konferencjach Rektorów: Szkół Akademickich i Szkół Nieakademickich. Rektorzy Państwowych Wyższych Szkół Zawodowych będ± mogli należeć do KRASP.
Zmodyfikowano zapis, który spowodował wiele kontrowersji i kłopotów w Polsce, w szczególno¶ci zwi±zanych z osob± Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej z Jarosławia. Ostatecznie Komisja Sejmowa uwzględniła zapis, że w przypadkach uzasadnionych - można usun±ć Rektora ze stanowiska, jeżeli dopu¶cił się on, w raż±cy sposób, naruszenia prawa. Prawo to obwarowano obowi±zkiem uzyskania pozytywnej opinii ze strony dwóch organizacji reprezentuj±cych rektorów i ¶rodowisko akademickie: Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego oraz odpowiedniej Konferencji Rektorów.

Nadal pozostaje Centralna Komisja ds. tytułu i stopni naukowych, ale zmienia się jej charakter. M.in. przy habilitacji potrzebnych będzie 4 recenzentów: dwóch powołanych przez radę wydziału uczelni oraz dwóch wskazanych przez Centraln± Komisję ds. tytułu i stopni naukowych.
Dla studentów "płatnych" nie będzie w uczelniach państwowych żadnych dotacji.

• W dniach 8 i 9 maja odbędzie się spotkanie rektorów polskich z rektorami uczelni niemieckich: Przewodnicz±cy KR gor±co zaprasza członków Kolegium Rektorów na to spotkanie. Ze strony niemieckiej udział weĽmie ok. 120 osób. Uczestniczyć będzie ponad 80-ciu rektorów uczelni polskich. W posiedzeniu wezm± udział Władze Krakowa, za¶ głównym prelegentem ze strony polskiej będzie prof. Władysław Bartoszewski.
• 22 i 23 maja w Łodzi odbędzie się spotkanie Rektorów i Rektorów-Elektów zwi±zane z 60-t± rocznic± powstania uczelni łódzkich - z równoczesnym wyborem nowych władz KRASP.
• 30. maja br. prof. dr hab. inż. Marcin Chrzanowski, Rektor Politechniki Krakowskiej zaprasza na uroczysto¶ć Jubileuszu Uczelni.
• W dniu 15. czerwca odbędzie się ostatnie w bież±cej kadencji posiedzenie Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa - przy współudziale pp. Rektorów - Elektów, podsumowuj±ce 3-letni± działalno¶ć, równocze¶nie poł±czone z wyborem nowego Przewodnicz±cego i Wiceprzewodnicz±cych Kolegium. Posiedzenie odbędzie się w Modlnicy, o godz. 1800.
• Dni Jana Pawła II

Ks. prof. dr hab. Jan Dyduch, Rektor Papieskiej poinformował, że m.in. przewidziane zostan± referaty naukowe - także o profilu popularnym, oraz pewne nabożeństwa - zwłaszcza pod k±tem modlitw o rychł± beatyfikację zmarłego Papieża. Ks. Rektor Dyduch zaapelował, aby wszystkie Uczelnie wchodz±ce w skład Kolegium wł±czyły się w powyższ± inicjatywę, co członkowie Kolegium zaakceptowali jednomy¶lnie.
Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa deklaruje udział w organizacji Dni Jana Pawła II - w kwietniu przyszłego roku, zwracaj±c się do Księdza Rektora Dyducha o przewodniczenie w planowanym przedsięwzięciu - jako reprezentanta Kolegium Rektorów. Ks. Rektor Dydych wyja¶nił, że PAT powoła Przewodnicz±cego Komitetu Organizacyjnego. Ze względu na Postać Zmarłego, Dni winny mieć charakter odpowiedniej rangi.
Ks. Rektor Dydych poinformował następnie, że Senat PAT podj±ł rezolucję o prze-kształceniu Papieskiej Akademii Teologicznej w Uniwersytet, zaznaczaj±c, że PAT nie zamierza z nikim konkurować: gdyby do takiego przekształcenia doszło w grę wchodzić będ± jedynie nauki ko¶cielne.
Przewodnicz±cy KR przypomniał, że je¶li będzie to Uniwersytet przymiotnikowy - wg nowej Ustawy o szkolnictwie wyższym winien posiadać minimum 6 uprawnień do doktoratów i spełniać warunki Uczelni autonomicznej (co najmniej 60-ciu tytularnych profesorów). Ks. Rektor Dyduch zaznaczył, że ze względu na charakter Uczelni - pozos-tanie Ona poza przepisami państwowymi.

• Przewodnicz±cy KR poinformował, że Senat UJ podj±ł ideow± Uchwałę zwi±zan± z uczczeniem pamięci Jana Pawła II.
• Przewodnicz±cy Kolegium Rektorów poinformował także, iż od 5-ciu lat istnieje w Uniwersytecie zatwierdzony projekt wraz z planem budowlanym, do wybudowania między Collegium Chemicum i Instytutem Fizyki - Domu Seniora im. Jana Pawła II. Żyj±cy wówczas Papież Jan Paweł II - osobi¶cie wyraził na to Swoj± zgodę. Po zakończeniu budowy Auditorium Maximum i rozpoczęciu budowy dwóch Wydziałów na Kampusie - istnieje szansa na zrealizowanie budowy Domu Seniora im. Jana Pawła II.
• W uroczysto¶ciach pogrzebowych Papieża Jana Pawła II udział wzięła delegacja Rektorów Uczelni Akademickich. Przewodnicz±cy KR złożył podziękowanie prof. Jerzemu Stuhrowi, Rektorowi PWST, za pomoc językow±, która umożliwiła potraktowanie Uczestników, jako delegacji oficjalnej.

Ad 1. "Ochrona własno¶ci intelektualnej. Sprawa plagiatów."

Temat zreferowali: prof. dr hab.Ryszard Markiewicz i prof. dr hab. Janusz Barta - z Instytutu Prawa Własno¶ci Intelektualnej UJ. Obszerny tekst wyst±pienia Prelegentów - w zał±czeniu.
Referuj±c Autorskoprawne problemy prac magisterskich i doktorskich pp. Prelegenci - przemiennie - po wprowadzeniu do tematu szczegółowo omówili: Prawa autorskie do utworów pisanych "na stopień", "Współautorstwo promotora", "Plagiat", "Zakup prac magisterskich" oraz "Naruszenie prawa do autorstwa a uchylenie decyzji o nadaniu tytułu magistra lub doktora".
Przewodnicz±cy Kolegium Rektorów podziękował prof. prof. Ryszardowi Markie-wiczowi i Januszowi Barcie za piękne przygotowanie i zreferowanie - "w tandemie" - tematu.
D y s k u s j a :

• Przewodnicz±cy KR zaznaczył, iż omawiany temat jest niezwykle szeroki i pasjonuj±cy. Przytoczył sprawę pozbawienia stopnia doktorskiego pracownika uczelni nie-krakowskiej , w roku 1994, który otrzymał na Wydziale Filologicznym UJ - za popełniony plagiat.
• Innym przykładem jest kradzież przez profesora Uniwersytetu ze Szczecina pracy studenta III roku Wydziału Historycznego UJ.
• Przewodnicz±cy KR skierował zapytanie o sposób postępowania w przypadku autoplagiatów, uzyskuj±c od prof. Barty wyja¶nienie, że jeżeli tę sam± rzecz, na któr± wcze¶niej zawarta została umowa wydawnicza - publikuje się ponownie (z małymi zmianami), to stanowi to "powtórne sprzedanie".
• Prof. Jerzy Stuhr zapytał, czy uczelnia może wyci±gn±ć sankcje w stosunku do promotora pracy, w przypadku której udowodniono plagiat, uzyskuj±c od prof. Markiewicza odpowiedĽ, że - w zasadzie nie, gdyż nie ma takiej możliwo¶ci, aby ktokolwiek był w stanie sprawdzić wszystko, chyba, że byłoby to co¶ raż±co oczywistego. Jest to sprawa do udowodnienia b. trudna.
• Prof. dr hab. Michał ¶liwa, Rektor AP, poruszył problem autoplagiatów (np. korzystanie przez habilitanta z doktoratu. S± przypadki, że Centralna Komisja zdyskwa-lifikowała tak± pracę). P. Rektor ¶liwa podkre¶lił, że dokonanie naukowe, wiedza, jest to konkretna własno¶ć, kapitał - a jako taki nie może podlegać zawłaszczeniu. Potrzebna jest edukacja społeczeństwa, aby to respektować, uszanować.
• Przewodnicz±cy KR poruszył sprawę fałszerstw: publikowana jest np. "praca zbiorowa", w której faktyczni autorzy dopisani s± na końcu. St±d zdarza się, że jedna osoba legitymuje się kilkuset pracami naukowymi.
• Nt. "mechanizmu ¶cigania" w o¶wiacie wypowiadała się p. Kurator, mgr Elżbieta Lęcznarowicz (dyskwalifikowanie prac, gdy udowodniono, że jest to materiał ¶ci±gnięty).
• Poruszono potrzebę patentowania każdej nowej my¶li - podobnie, jak to jest na Zachodzie.
• Prof. dr hab. Zbigniew ¶lipek, Rektor AR nawi±zał do przypadków opublikowanego oszustwa naukowego: wła¶ciciele nabieraj± wówczas pewnych "praw".
• Prof. Janusz Barta podkre¶lił, że prawo autorskie w ogóle nie wchodzi w materię oceny dzieła, za¶ prof. R. Markiewicz - odwołuj±c się do przykładów ze Stanów Zjednoczonych - zaznaczył, że ochronie nie podlega np. rekonstrukcja historyczna (dzieła faktograficzne, gdyż one "odbijaj± rzeczywisto¶ć" - nie posiadaj±c cech indywidualnej twórczo¶ci).
• Prof. dr hab. Andrzej Bałanda, Rektor PWSZ w Nowym S±czu podkre¶lił duż± różnicę pomiędzy naukami humanistycznymi a ¶cisłymi. W tych ostatnich często występuje duży Zespół - nieraz międzynarodowy a pomysły rodz± się wspólnie. St±d szerokie współautorstwo, uwzględniaj±ce także doktorantów wykonuj±cych niezbędne dla realizacji projektu prace.
• Następne pytanie - ze strony Akademii Pedagogicznej - dotyczyło praktyki w dydaktyce uczelnianej. Chodzi o to, czy prawo autorskie wypowiada się nt. własno¶ci intelektualnej do programów nauczania - tzw. "sylabusów". Programy te s± tworzone w ramach obowi±zków służbowych. Prawo obowi±zuj±ce wymaga znowelizowania, u¶ci¶lenia.
• P. prof. Barta wyja¶nił, że program nauczania może podlegać ochronie prawa, ale musi posiadać cechy oryginalno¶ci, nowo¶ci, być twórczym, niestandardowym.
• Istotny jest problem zawarcia wła¶ciwej umowy z pracownikiem.
• Pytanie p. Rektora PWST dotyczyło sytuacji, gdy zatrudnia się pracownika do nowotworzonego przedmiotu - i wówczas jest on zmuszony do wypracowania programu autorskiego prototypowego. Pan Rektor Stuhr uzyskał odpowiedĽ, że taki program będzie podlegał ochronie prawa autorskiego, które powstaje z momentem stworzenia dzieła.
• Prawem autorskim strzeżone s± również bazy danych - jeżeli maj± charakter autorski i nie s± mechanicznie uszeregowan± list± nazw. Stosuje się tu inne kryterium przyznawania ochrony.
• Najczę¶ciej uczelnia posługuje się oprogramowaniem komputerowym, które w pewnym stopniu ma wskazać, gdy np. nast±pi plagiat. Użytkownicy poruszaj± się w obszarze pewnych terminologii, zwrotów. Potrzebne jest u¶ci¶lenie, precyzyjniejsza interpretacja - od jakiego momentu istnieje plagiat.
• Specjalista z danej wiedzy może orzec, czy ma się do czynienia z plagiatem.
• Przewodnicz±cy KR zaapelował, aby w przypadku, gdy pp. Rektorzy napotkaj± trudno¶ci z interpretacj± prawa autorskiego - zwracali się z problemami do Instytutu Prawa Własno¶ci Intelektualnej UJ, ul. Kanonicza 14. Profesorowie Instytutu służ± rad±.
• Prof. Markiewicz nadmienił, że w czasach, gdy nie było to zakazane - wielu twórców popełniało plagiaty (np. Szekspir, Żeromski). Prawa autorskie trwaj± wiecznie.
• Przewodnicz±cy KR zasugerował, aby w trakcie posiedzenia KRSzWK w dn. 15 czerwca 2005 roku, w którym oprócz obecnych pp. Rektorów uczestniczyć będ± również pp. Rektorzy-Elekci, omówiono b. istotne aktualnie i w przyszło¶ci sprawy i n f o r m a- t y z a c j i , co uczestnicy posiedzenia zaakceptowali jednomy¶lnie. Przewodnicz±cy KR zwróci się do: prof. dr hab. inż. Ryszarda Tadeusiewicza, Rektora AGH i prof. dr hab. Karola Musioła, obecnego Prorektora ds. Rozwoju UJ a równocze¶nie Rektora - Elekta Uniwersytetu Jagiellońskiego o zreferowanie tego ważnego zagadnienia.
• Na zakończenie - Przewodnicz±cy KR serdecznie podziękował prof. dr hab. Michałowi ¶liwie, Rektorowi AP za organizację dzisiejszego posiedzenia i go¶cinno¶ć.

Protokołowała:
Mgr inż. Lucyna Ku¶nierczyk


Przewodnicz±cy
Kolegium Rektorów Wyższych Krakowa
Prof. dr hab. Franciszek ZIEJKA